คีฮุยควนเล่าขณะให้สัมภาษณ์กับ Vanity Fair ว่าชีวิตวัยเด็กของเขาเริ่มต้นที่ไซง่อน ประเทศเวียดนาม เขาอยู่ในครอบครัวชาวจีน “ดั้งเดิม” ที่ค่อนข้างวุ่นวายมากๆ แต่แล้วในปี 1978 ครอบครัวของเขาก็ต้องแยกจากกัน แม่เขาพาพี่น้องเขาสามคนหนีออกจากเวียดนาม ในขณะที่พ่อกับเขาไปที่ค่ายผู้ภัยในฮ่องกงเป็นการชั่วคราว
“ผมยังเด็กมาก ผมไม่เข้าใจว่าทำไมเราถึงต้องทิ้งที่ที่เราเรียกว่าบ้านเพื่อลงเรือกลางดึกพร้อมกับคนอีก 3,000 คน”
ผู้ลี้ภัยทุกคนถูกกักตัวไว้บนเรือนานกว่าหนึ่งเดือนก่อนที่จะได้รับอนุญาตให้ขึ้นฝั่ง กระทั่งในปี 1979 พวกเขาทั้งห้าคนก็กลับมาเจอหน้ากันอีกครั้งที่ท่าอากาศยานนานาชาติลอสแอนเจลิส ก่อนที่จะย้ายไปในไชน่าทาวน์ ที่ซึ่งเขาเรียกว่าบ้านนับตั้งแต่นั้นมา
“พอเราไปถึงสหรัฐอเมริกา เราก็เป็นหนี้เยอะมาก เราจึงไม่มีเงินไปดูหนังในโรงภาพยนตร์” ควนเล่าว่าทุกคนในบ้านเบียดเสียดกันรอบโทรทัศน์ขนาด 13 นิ้วเพื่อดูภาพยนตร์คลาสสิกของฮ่องกง “ผมไม่คิดว่าผมจะเคยดูหนังอเมริกันจนกระทั่งผมได้รับบทใน Indiana Jones การแสดงไม่ได้อยู่ในสายตาของผมเลย”
แม้ว่าหนัง Temple of Doom และ The Goonies จะทำให้เขาค้นพบสิ่งที่เขาชื่นชอบ นั่นคือการเป็นนักแสดง แต่สำหรับนักแสดงชาวเอเชียอย่างเขา ยิ่งในทศวรรษที่ 80 และ 90 นั้นนับว่าเป็นช่วงเวลาอันยากลำบาก
“ทุกอย่างที่ผมทำจนกระทั่งเมื่อไม่นานมานี้ ถ้าคุณไปดูที่ประวัติการทำงานของผม นั่นคือข้อเสนอที่ผมได้รับมา”
ควนบอกว่าฟางเส้นสุดท้ายเกิดขึ้นในปี 1993 เมื่อเขาพบว่าตัวเองต้องแข่งขันกับนักแสดงชาวเอเชียที่มีอยู่มากมายสำหรับบทที่มีแค่สองบรรทัด แถมไม่มีชื่อตัวละครอีกต่างหาก
“ผมจำได้ว่าผมนั่งอยู่ที่ขอบเตียงชั่วโมงนึง ไม่ขยับไปไหนเลย แล้วก็คิดว่า ‘ว้าว นี่ฉันทำอะไรอยู่เนี่ย’ ผมเลยตัดสินใจว่านี่ไม่ใช่ชีวิตที่ผมจะใช้”
ควนจึงเลิกเป็นนักแสดงและอุทิศตนให้กับการทำงานเบื้องหลัง หนึ่งในนั้นคือการเป็นผู้ช่วยผู้กำกับของหว่องกาไว
“สิ่งที่ทำให้มันยากขึ้นคือความจริงที่ว่าเมื่อผมออกไปข้างนอก คนยังจำผมได้ ผู้คนจะเข้ามาหาผมและพูดว่า ‘พระเจ้า ฉันจำคุณได้’ ไม่ก็ ‘ทำไมคุณถึงไม่แสดงหนังอีกล่ะ’ จากนั้นผมก็จะตอบว่า ‘ไม่ล่ะครับ ผมพอแล้ว ผมอยากทำงานหลังกล้องมากกว่า’ นั่นเป็นคำตอบที่ผมตอบไป ผมตอบแบบนี้หลายครั้งมาก เป็นเวลาหลายปี จนผมเชื่อแบบนั้นจริงๆ”
แต่แล้วเมื่อควนได้เห็น มิเชล โหย่ว ในหนัง Crazy Rich Asians เขาก็รู้ได้ทันทีว่าฮอลลีวูดยังมีที่ทางให้กับนักแสดงชาวเอเชียอย่างเขา จนไฟในตัวเขาได้ลุกโชนขึ้นมาอีกครั้ง
“คีเขาเป็นคนถ่อมตัว” โหย่วกล่าว “เขาลืมไปว่าเขาเป็นหนึ่งในคนที่มีชื่อเสียงมากที่สุดของเอเชีย ในยุคที่ชาวเอเชียไม่กี่คนทะลุไปถึงฮอลลีวูดได้ งานของเขาปูทางให้ทุกคน”
จนกระทั่งวันหนึ่ง ควนก็ได้รับคำเชื้อเชิญจากผู้กำกับ แดเนียล กวัน และ แดเนียล ไซเนิร์ท ให้มารับบทนำใน Everything Everywhere All at Once หนังที่เปลี่ยนชีวิตเขาไปตลอดกาล
“คีกับฉันต่างรอคอยบทแบบนี้มาทั้งชีวิต” โหย่วกล่าวถึงหนัง “และบางทีนั่นอาจเป็นเหตุผลว่าทำไมเราถึงใส่อารมณ์ให้กับตัวละครเหล่านี้ได้ เราคือเอเวลินและเวย์มอนด์ เราเข้าใจความโศกเศร้าของพวกเขา”
“เมื่อผมก้าวไปอยู่หน้ากล้อง ผมก็รู้สึกมีชีวิตชีวา” ควนกล่าวต่อ “ผมไม่รู้จะอธิบายยังไงเหมือนกัน แต่มันเป็นความรู้สึกที่ผมไม่เคยได้สัมผัสมานานหลายทศวรรษ แต่ตอนนี้ผมรู้สึกมีชีวิตขึ้นแล้ว”
ปัจจุบันคีฮุยควนกำลังจะมีผลงานในซีรีส์ American Born Chinese และ Loki ซีซั่นสองบน Disney+
